Chim bồ câu ra ràng - vị thuốc quý

Chim bồ câu (Columba livia domestica Gmelin) thuộc họ Bồ câu (Columbidae), tên khác là bồ câu nhà, chim câu, là loài chim nuôi rộng rãi khắp các châu lục, từng gia đình có thể nuôi chim bồ câu để sử dụng.

Trong y học cổ truyền, chim bồ câu được dùng với tên thuốc là cáp điểu hay gia cáp gồm thịt chim (cáp điểu nhục), tiết chim (cáp điểu huyết), phân chim (cáp điểu phẩn) và trứng chim (cáp điểu noãn) cũng được dùng. Nhưng sử dụng hiệu quả nhất vẫn là chim bồ câu non (ra ràng), dưới 1 tháng tuổi.

- Thịt chim: Chứa trên 22 % protid, 1% lipid và các muối khoáng, có vị mặn, tính bình, hơi ấm, không độc, có tác dụng bổ ngũ tạng, tăng cường khí huyết, mạnh dương, trừ cam tích, kích thích tiêu hóa. Thịt chim câu rất thích hợp với thể trạng người cao tuổi, phụ nữ sau khi sinh, trẻ em phát triển chậm, dùng dưới dạng nấu cháo rồi ăn nóng, trong dân gian chim bồ câu còn có tác dụng chữa được một số bệnh.

- Để chữa chứng liệt dương, thiếu máu, hoa mắt hay choáng váng, lấy chim bồ câu non 1 con và chim sẻ 5 con, làm thịt, bỏ lòng ruột, cắt nhỏ, sấy khô giòn, tán bột mịn; đỗ trọng 120g sao tồn tính, tán nhỏ cùng với muối rang 4g. Trộn đều các bột, luyện với mật ong làm thành viên bằng hạt ngô. Ngày uống hai lần, mỗi lần 15 viên với nước ấm (thuốc bổ thận tráng dương).

- Tiết chim: Chứa nhiều chất đạm, chất sắt, huyết sắc tố, có vị ngọt, mặn, mùi tanh, tính ấm, có tác dụng giải độc, điều kinh. Để chữa kinh nguyệt không đều, kinh bế lâu ngày không thông, lấy tiết chim trộn với bột xơ mướp đốt tồn tính làm thành bánh, phơi khô; khi dùng, tán nhỏ, ngày uống hai lần, mỗi lần 8g với rượu vào lúc đói.

Ở Trung Quốc, người ta dùng chim bồ câu cùng với những dược liệu khác dưới dạng món ăn – vị thuốc khá phổ biến để bổ tỳ, tăng cường khí huyết, nhất là cho người mới ốm dậy. Cách làm: Chim bồ câu non (ra ràng) 1 con, làm thịt, bỏ ruột, chặt nhỏ; hoàng kỳ 30g, câu kỷ tử 30g, phơi khô, thái nhỏ, trộn đều, thêm nước, hấp cách thủy cho chín nhừ, thêm gia vị, rồi ăn cái, uống nước. Cứ 3 ngày ăn một lần. Dùng 3-5 lần. Đễ chữa đái tháo đường, lấy thịt bồ câu 1 con nấu chín với mộc nhĩ trắng 15g hoặc hoài sơn 30g và ngọc trúc 20g. Ăn cái, uống nước làm một lần trong ngày. Trứng chim bồ câu có vị ngọt, chua, mặn, tính bình, có tac dụng ích khí, giải độc.

Trong đời sống thường ngày ta có thể hầm chim bồ câu với đỗ xanh, nếp hương, mộc nhĩ, và các da vị thông thường cho ta được món ăn ngon, bổ dưỡng, rất tốt cho mọi lứa tuổi

CÔNG DỤNG THỊT CHIM BỒ CÂU:

- Ăn thịt chim bồ câu có thể kích thích ăn uống, tăng khả năng tuần hoàn máu, giúp tinh thần sảng khoái, thể lực sung mãn, da dẻ mịn màng, phòng chống được lão hoá và tóc bạc sớm...

- Thịt bồ câu ăn ngon, bổ dưỡng, nhất là chim non ra ràng. Do thịt chim bồ câu dễ tiêu hoá hơn các loại thịt gia cầm khác nên đối với người cao tuổi chức năng tiêu hoá kém và trẻ em, tác dụng bổ dưỡng của chim bồ câu càng rõ rệt.

- Thành phần chủ yếu của thịt bồ câu có protein 22,14%, lipit, các chất canxi, photpho, sắt, nhiều loại muối khoáng khác và vitamin. Ngoài giá trị dinh dưỡng, bồ câu còn là vị thuốc quí được Đông y dùng từ lâu đời để chữa nhiều bệnh.

- Thịt chim bồ câu có tên thuốc là cáp điểu nhục là một vị thuốc bổ dưỡng quý, có vị mặn, tính bình, hơi ấm, không độc, có tác dụng bổ ngũ tạng, tăng cường khí huyết, mạnh dương, trừ cam tích, kích thích tiêu hoá.

- Thịt bồ câu thích hợp với thể tạng người cao tuổi, phụ nữ và trẻ em, dùng dưới dạng nấu cháo chim ăn nóng ngon và bổ.

- Đối với những trường hợp bị liệt dương, thiếu máu, hoa mắt, hay choáng váng có thể dùng món ăn bồ câu nấu cùng tổ yến để cải thiện sức khoẻ, sinh tinh.

- Dưỡng thai và chữa hiếm muộn: Đối với những người yếu mệt cần bồi dưỡng, phụ nữ đang mang thai và nuôi con nhỏ, những đôi vợ chồng trẻ đang tuần trăng mật, những cặp vợ chồng hiếm muộn đang mong có con... ăn cháo bồ câu ra ràng hầm với đậu xanh, hạt sen, tổ yến rất tốt. Thịt bồ câu ra ràng làm sạch cho vào nấu cùng đậu xanh và gạo. Khi cháo gần nhừ cho thêm hạt sen vào và nấu cho chín tới. Vớt thịt ra, xé nhỏ, cho lại vào cháo, thêm tổ yến làm sạch đã chưng vào, ăn lúc còn nóng.

- Tiết chim bồ câu có tên thuốc là cáp điểu huyết có vị ngọt, mặn, mùi tanh, tính ấm, có tác dụng giải độc, điều kinh.

- Trứng chim bồ câu có  9,5% chất đạm, 6,4% chất béo, hợp chất đường và các chất khoáng như canxi, photpho, sắt... cũng được dùng làm thuốc. Theo Đông y, trứng chim bồ câu có vị ngọt, chua, mặn, tính bình, có tác dụng ích khí, giải độc. Cách dùng chủ yếu là luộc hoặc chần nước sôi

CÁCH LÀM THỊT CHIM BỒ CÂU

- Chim nói chung và bồ câu nói riêng khi làm thịt thường người ta không nhúng nước sôi để nhổ lông như làm thịt gà, mà người ta nhổ lông khi bồ câu còn sống và mổ bụng lấy bộ đồ lòng bỏ ra ngoài (chỉ lấy tim,gan, mề "bao tử" dùng nước sôi để rửa bộ đồ lòng)

- Tốt nhất là ko dùng nước để rửa thịt bồ câu (đòi hỏi phải khéo tay khi mổ bụng bồ câu ko cho phân xì ra), sau đó đưa bồ câu vào lửa than để thui lông tơ còn sót lại, và kế tiếp là chế biến món ăn.

- Bồ câu ra ràng hầm cháo đậu xanh với hạt sen, thịt chim đã bổ, lại thêm vị mát của đậu xanh, mùi thơm của hạt sen khiến cho món ăn rất hấp dẫn mà cách nấu cũng đơn giản.

- Đàn ông không quen chuyện nội trợ cũng làm đươc, miễn là có can đảm đập hay bẻ cổ bồ câu non. Làm như vậy máu và dưỡng chất được giữ lại nên thịt chim sẽ ngon ngọt hơn nhưng màu thì hơi bầm. Sau đó làm sạch, cho thêm gạo rang, đậu xanh vào xoong, đổ nước nấu cháo. Cháo gần nhừ, cho thêm hạt sen vào nấu cho chín tới. Vớt thịt ra, xé nhỏ cho lại vào cháo.

- Ngoài ra thịt chim bồ câu có thể chế biến nhiều món như chiên, tiềm, nấu cháo, hấp, nướng, lẩu đều ngon.